Elenco delle ricette

Sono state trovate 17993 ricette

Item flores fabarum coque cum pane integro et pone in fine decoctonis lac amigdalarum, ova debatuta, piper, safranum, sal et coquentur in bono vase.

Pagina 97v

Item flores fabarum coque cum pane integro et pone in fine decoctionis, lac amicdularum, ova debatuta, piper, zafranum, sal, et coquantur in bono vase.

Pagina 164v

Item fabas novellas perbullitas et colatas pone ad coquendum cum cipola suffrissa in oleo cum herbis odoriferis pistatis, adiuncto pipere et sale.

Pagina 164v

Accipe fabas novellas perbullitas et colatas et pone ad coquendum in lacte caprino cum pecia carnium porcinarum et, cum decocte fuerint, cola eas et in mortario tere et misce cum dicto lacte et safrano et speciebus et sale.

Pagina 164v

Accipe fabas fractas bene mundatas et electas et cum eas semel bullieris, eiecta aqua, abluas multum bene et pone in illo vase cum pauca aqua et sale quod sint bene coperte et volve frequenter cum cloqueari et, cum decocte fuerint, depone de igne et frange fortiter cum cloqueari. Postea parum quiescere reponas et, cum scutellas feceris, superpone mel sive de oleo suffricto cum cepis et comede vel da comedere.

Pagina 164v

Accipe fabas fractas et lotas cum aqua calida, pone ad bulliendum et post bullitionem lava bene. Iterum pone ad coquendum in quantitate aque que possit cooperire dictas fabas et, cum fuerint bene cocte et ducte cum cloqueari, custodias bene a fumo et distempera cum aqua frigida aut cum vino albo in parva quantitate ita quod sint bene fracte. Postea pone cepas in oleo frissas et da comedere et, si volueris, distempera cum lacte amigdularum vel, si volueris dare calidas, distempera cum aqua calida et pone si vis piper, zafranum, mel, zucaram. Cum istis fabis potes dare toninam vel alios pisces pingues et scias quod de predictis rebus potes facere mortarolium.

Pagina 165r

Tolli i fasoli bulliti, e, gittatane via l'acqua, mettili a cocere con carne di castrone, di porco, o di bue, o qualunche vuoli, e molto pesta, e un poco di çaffarano e sale; e da' a mangiare.

Pagina 149

Metti fasoli bulliti, descachati, a cocere con carne insalata, e con pepe e çaffarano. E possonsi dare soffricti con oglio, postovi dentro un poco d'aceto, cimino e sale.

Pagina 149

Fasoli bene lavati e bulliti, metti a cocere con oglio e cipolle, con sopradicte spetie, cascio gratato e ova debattute.

Pagina 149

Ad usum Marchie Trivisine pone fasseollos bullitos descacatos ad coquendum cum carnibus salsatis, posito pipere et safrano.

Pagina

Recipe fasseolos perbullitos lotos et pone ad coquendum cum oleo et cipola cum dictis speciebus et caseo gractato et ovis batutis et da comedere.

Pagina 165v

Recipe fasseolos perbullitos lotos et pone ad coquendum cum oleo et cipola cum dictis speciebus et caseo gractato et ovis batutis et da comedere.

Pagina 165r|165v

Fasseolos perbullitos lotos pone ad coquendum cum oleo et cipola et bonis speciebus et caseo gratato et ovis batutis.

Pagina 97v

Fasseolos perbullitos lotos pone ad coquendum cum oleo et cipola et bonis speciebus et caseo gratato et ovis batutis.

Pagina

Ad usum Marchie Trivisine pone fasseollos bullitos descacatos ad coquendum cum carnibus sallitis, posito pipere et safrano.

Pagina 165v

Fave infrante, e lavate con l'acqua calda, mettile a bullire; e, quando aranno bullito, lavale bene un’altra volta, e pollo a bullire in tanta acqua che sieno coperte, e guardale dal fumo; e quando saranno ben cotte, menale con la maça; poi le distempera con acqua fredda, overo vino biancho, sì che sieno bene facte; poi fàne minestre e mettivi su oglio fritto con cipolle; e da' a mangiare. E se volessi, poile distemperare con acqua calda; e se vuoli, mettivi su pepe, çaffarano, mele e çucharo. Con queste fave porrai dare tinca o altri pesci. E sappia che, de le predicte cose, porrai fare mortadello.

Pagina

Togli fave bene infrante, mundate e sciolte e nette, e falle bullire uno bollore; e, gittatane via l'acqua, lavale molto bene, e mettile in uno altro vaso con poca acqua e sale, che sieno solamente coperte coll'acqua, e volgile speso colla mescola. E, cotte ch'ele sirano spesse, amaccale con la mescola fortemente; poi le distempera con uno poco d'acqua agiunta, e fa' scudelle; e metti in le scudelle mele, overo oglio fricto con cipolle, overo lardo fritto.

Pagina

Recipe faxianos, capones vel alias aves silvestres. Elixa parum. Postea extrahantur de aqua et lardentur. Postea formetur pasta secundum quantitatem predicte avis et tunc avis una, vel plures, includantur cum speciebus et fiat foramen in summitate paste quia, antequam bene coquantur in furno sive in testo, per istud foramen interponatur succus citrangulorum, vel lomiarum, vel limonum et aqua rosacea et bene decoquantur. Et da comedere.

Pagina 174v

Recipe faxianos, capones vel alias aves silvestres. Elixa parum. Postea extrahantur de aqua et lardentur. Postea formetur pasta secundum quantitatem predicte avis et tunc avis una, vel plures, includantur cum speciebus et fiat foramen in summitate paste quia, antequam bene coquantur in furno sive in testo, per istud foramen interponatur succus citrangulorum, vel lomiarum, vel limonum et aqua rosacea et bene decoquantur. Et da comedere.

Pagina 174r|174v

Item potes facere de carnibus capreoli et aliis silvestris animalibus similibus.

Pagina 174v

Faseolos perbullitos lotos pone ad ignem ad coquendum cum oleo et cipolla et bonis speciebus et caseo gratato et ovis batutis.

Pagina

Faseolos perbullitos lotos pone ad ignem ad coquendum cum oleo et cipolla et bonis speciebus et caseo gratato et ovis batutis.

Pagina 134v

Ad usum Marchie Trivisine pone faseolos bullitos desicatos ad coquendum cum carnibus salsatis, positis pipere et safrano.

Pagina

Ad usum Campanie pro familia recipe feniculum et pone ad bulliendum in parva olla cum aqua et, positis pignocis de pasta, coquatur. Cave tamen ne comestio sit nimis spissa et, posito pipere trito in scutellis, da comedere. Et potes facere si vis cum omnibus carnibus secundum tempus.

Pagina 162v

Recipe album feniculum bullitum tritum decoctum cum lacte amigdularum et cum sufficienti sale.

Pagina 162v

Recipe album feniculum bullitum tritum decoctum cum lacte amigdularum et cum sufficienti sale.

Pagina 162r|162v

Recipe feniculum integrum tenerum decoctum cum carnibus castratinis.

Pagina 162v

Recipe feniculum integrum decoctum cum cinamomo et pone ova perdita et parum de zafrano et carnes pullorum pro diebus quibus vis.

Pagina 162v

Recipe feniculum tenerum perbullitum et proiecta aqua suffrige cum media cepa et pauco de oleo et speciebus supra dictis in scutellis appositis da comedere vel pone carnes si vis.

Pagina 162v

Recipe feniculum coctum sine multitudine aque postea recipe zafranum et alias species et fortiter in mortario tere et ova distemperata cum brodio ubi decoctum fuit feniculum et carnes predicto feniculo trito sive batuto fortiter in tabula pone totum in predicto brodio et comestione cocta retrahe ollam ab igne et dimitte quiescere ne nimius calida detur ista comestio et potes ponere pullos si vis.

Pagina 162v

Item accipe feniculum bene lotum in aqua et pone ad lixandum et, eiecta aqua, frige cum oleo vel lardo et sale et pone in scutellis et species supra, si vis.

Pagina 162v

Togli polli interi netti, friggili nel lardo; poi mettili a cocere in acqua con çuccaro, spetie e çençovo; e falo spesso.

Pagina 166|167

Ad festigiam faciendam pullos integros frige cum lardo. Postea pone ad coquendum cum aqua et zuccaro et pulvere zinziberis albi et fac spissum.

Pagina 135v

Ad festigiam faciendam pullos integros frige cum lardo. Postea pone ad coquendum cum aqua et zucara et pulverem zinziberis albi et fac spissum.

Pagina 97v

Recipe pullos integros deplumatos frige cum lardo postea pone ad coquendum cum aqua et zucara et pulvere zinziberis albi et fac spissum.

Pagina 170v

Recipe flores fabarum et mitte ad coquendum cum pecia carnium porcinarum recentium et in fine decoctionis, appositis ovis batutis, speciebus, saffrano et sale, fac quod carnes sint bene batutas et misce totum et fiat quasi mortarellium.

Pagina

Recipe flores fabarum et mitte ad coquendum cum pecia carnium porcinarum recentium et in fine decoctionis, appositis ovis batutis, speciebus, saffrano et sale, fac quod carnes sint bene batutas et misce totum et fiat quasi mortarellium.

Pagina 134v

Item flores fabarum coque cum pane integro et pone in fine decoctionis lac amigdalarum, ova batuda, piper, saffranum, sal et coquetur in bono vase.

Pagina

Ad faciendum folia minuta recipe petrocillum, feniculum, anetum et cepam. Percute fortiter cum cutello in tabula et sufrige cum oleo bene et, acceptis erbis aliis minutis, suffrige cum eis simul dum tamen fuerint prius bene percussa ut supra dictum est, apposita tamen ibi de aqua parum. Accipe etiam pulpas piscis recentis crudi sine spinis et cum maiorana et rore marino, petrocillo et bonis speciebus cum gariofilo et, mistis et pistatis fortiter in mortario cum pisce predicto, fac inde tomascellos ad modum glandis et poteris ponere in oleribus. Addas de pipere conpetenter et, si dicta olera percutere volueris, cum cutello facias. Distempera tamen ea cum brodio carnium et postea bullire facias et, si volueris, in eisdem oleribus dequoque salcicias vel alias carnes salsas vel mortarellos. De tumacella, sicut confecta sunt de pisce, poteris facere de lumbello porcino, additis ibi speciebus aliquibus.

Pagina 134r

Ad faciendum folia minuta recipe petrocillum, feniculum, anetum et cepam. Percute fortiter cum cutello in tabula et sufrige cum oleo bene et, acceptis erbis aliis minutis, suffrige cum eis simul dum tamen fuerint prius bene percussa ut supra dictum est, apposita tamen ibi de aqua parum. Accipe etiam pulpas piscis recentis crudi sine spinis et cum maiorana et rore marino, petrocillo et bonis speciebus cum gariofilo et, mistis et pistatis fortiter in mortario cum pisce predicto, fac inde tomascellos ad modum glandis et poteris ponere in oleribus. Addas de pipere conpetenter et, si dicta olera percutere volueris, cum cutello facias. Distempera tamen ea cum brodio carnium et postea bullire facias et, si volueris, in eisdem oleribus dequoque salcicias vel alias carnes salsas vel mortarellos. De tumacella, sicut confecta sunt de pisce, poteris facere de lumbello porcino, additis ibi speciebus aliquibus.

Pagina

Ad faciendum folia minuta accipe petrosillum, feniculum, anetum et cepam. Percute fortiter cum cutello in tabula et sufrige cum oleo bene et, acceptis herbis aliis minutis, suffrige simul cum eis dum tamen prius fuerint bene percussa ut supra dictum est, apposita tamen ibi de aqua parum. Accipe etiam pulpas piscis recentis crudi sine spinis et cum maiorana et rore marino, petrosilino et bonis speciebus cum gariofilo mistis et pistatis fortiter in mortario cum pisce predicto fac inde tomacellos vel mortarellos ad modum glandis et poteris ponere in oleribus predictis et hiis oleribus addas de pipere competenter et, si dicta olera percutere volueris, cum cutello facias. Distempera tamen ea cum brodio carnium et postea bullire facias et, si volueris, in eisdem oleribus dequoque salcicias vel alias carnes salsas vel mortarellos. De tumacella predicta, sicut confecta sunt de pisce, poteris facere de lumbello porcino, additis ibi speciebus aliquibus.

Pagina 97r

Ad faciendum folia minuta accipe petrosillum, feniculum, anetum et cepam. Percute fortiter cum cutello in tabula et sufrige cum oleo bene et, acceptis herbis aliis minutis, suffrige simul cum eis dum tamen prius fuerint bene percussa ut supra dictum est, apposita tamen ibi de aqua parum. Accipe etiam pulpas piscis recentis crudi sine spinis et cum maiorana et rore marino, petrosilino et bonis speciebus cum gariofilo mistis et pistatis fortiter in mortario cum pisce predicto fac inde tomacellos vel mortarellos ad modum glandis et poteris ponere in oleribus predictis et hiis oleribus addas de pipere competenter et, si dicta olera percutere volueris, cum cutello facias. Distempera tamen ea cum brodio carnium et postea bullire facias et, si volueris, in eisdem oleribus dequoque salcicias vel alias carnes salsas vel mortarellos. De tumacella predicta, sicut confecta sunt de pisce, poteris facere de lumbello porcino, additis ibi speciebus aliquibus.

Pagina

Si vis facere optima folia in diebus ieiunii, accipe petrosillum, anetum, maioranam, feniculum, cepam, species cum safrano. Omnia in mortario bene terantur. Postea coquantur cum oleo et ministra.

Pagina

Si vis facere optima folia in diebus ieiunii, accipe petrosillum, anetum, maioranam, feniculum, cepam et species cum zafrano. Omnia in mortario terantur bene. Postea coquantur cum oleo et da comedere.

Pagina 161v

Item olera cum oleo et parum de aqua quod sint bene stricte cocta et da comedere.

Pagina

Item olera cum oleo et parum de aqua fac quod sint bene stricte cocta et da comedenda.

Pagina

Recipe erbas odoriferas, feniculum, petrocillum, anetum, maioranam. Percutiantur cum cutello minutissime et frigantur cum oleo et sale et custodiantur bene a fumo. Super scutellas pone species et da comedere.

Pagina

Recipe herbas odoriferas, feniculum, petrosillum, anetum, maioranam. Percutiantur cum cutello minutissime et frigantur cum oleo et sale et custodiantur bene a fumo. Super scutellas pone species et da comedendum.

Pagina

Recipe folia minuta odorifera perbullita, batuta seu percussa, decocta cum pectoribus galline, in mortario tricta et possunt dari domino vel infirmo propter dissolutionem ventris.

Pagina

Recipe folia minuta odorifera perbullita, batuta seu percussa, decocta cum pectoribus galline, in mortario tricta. Et possunt dari domino vel infirmo propter dissolutionem ventris.

Pagina

Recipe album feniculi bullitum, trictum, decoctum cum lacte amigdalarum et cum sale sufficienti.

Pagina

Recipe album feniculum bullitum, trictum, decoctum cum lacte amigdalarum et cum sale sufficienti.

Pagina

Recipe folia minuta odorifera perbullita batuta seu percussa, decocta cum pectore galline, in mortario trita et possunt dari domino vel infirmo propter dissulutionem ventris.

Pagina 162r

Recipe feniculum integrum, tenerum, decoctum cum carnibus crastatinis.

Pagina

Accipe feniculum integrum, decoctum cum cinamomo, et pone ova perdita et parum de safrano et carnes pullorum pro diebus quibus vis.

Pagina

Recipe feniculum integrum tenerum perbullitum et, proiecta aqua, suffrige cum cepa et pauco oleo et, speciebus supradictis in scutellis appositis, da comedere; vel pone carnes, si vis.

Pagina

Accipe feniculum tenerum, perbullitum et, proiecta aqua, sufrige cum cepis et pauco de oleo et, speciebus supradictis in scutellis appositis, da comedere vel pone carnes si vis.

Pagina

Item accipe feniculum bene lotum et pone ad lixandum et, abiecta aqua, frige cum oleo et lardo et sale et in scutellis superasperge species, si vis.

Pagina

Item accipe feniculum bene lotum et pone ad lixandum et, abiecta aqua, frige cum oleo vel lardo et sale et in scutellis super asperge species, si vis.

Pagina

Ad usum Campanie recipe feniculum pro familia et pone ad bulliendum in parva olla cum aqua et, positis de pasta, coquatur. Cave tantum ne comestio sit nimis spissa ut, posito pipere tricto in scutellis, da comedere. Et potes facere cum omnibus carnibus, si vis, secundum tempus.

Pagina

Ad usum Campanie recipe feniculum pro familia et pone ad bulliendum in parva olla cum aqua et, positis de pasta, coquatur. Cave tamen ne comestio sit nimis spissa et, posito pipere tricto in scutellis, da comedere. Et potes facere cum omnibus carnibus, si vis, secundum tempus.

Pagina

Pro frictellis faciendum recipe farinam distemperatam cum albumine ovorum et pone flores sambuci vel alios flores, quoscumque volueris, et diversifica colorem secundum vocem et cum quibus salsamentis volueris. Pone ad coquendum in lardo cum cloqueari divisim.

Pagina

Pro frictellis faciendum recipe farinam distemperatam cum albumine ovorum et pone flores sambuci vel alios flores, quoscumque volueris, et diversifica colorem secundum vocem et cum quibus salsamentis volueris. Pone ad coquendum in lardo cum cloqueari divisim.

Pagina 137v

Recipe farinam distemperatam cum predictis, pone in mortario et totum simul decoque in magna quantitate lardi. Postea da comedere, superposito succaro vel speciebus.

Pagina

Ad sardellas et allecia frissanda ipsis decapitatis, volve et revolve ea in patella cum oleo et desuper pone ova batuta. Et decoctis sufficienter, comede cum succo citrangulorum vel de limoncellis.

Pagina 188v

Pro fristellis faciendis recipe farinam distemperatam cum albumine ovorum et pone flores sambuci vel alios flores, quoscumque volueris, et diversifica colorem secundum vocem et cum quibus salsamentis volueris. Pone ad coquendum in lardo cum cocleari divisim.

Pagina

Pro fristellis faciendis recipe farinam distemperatam cum albumine ovorum et pone flores sambuci vel alios flores, quoscumque volueris, et diversifica colorem secundum vocem et cum quibus salsamentis volueris. Pone ad coquendum in lardo cum cocleari divisim.

Pagina 98r

Pro fristellis faciendis recipe farinam distemperatam cum albumine ovorum et pone flores sambuci vel alios flores quoscumque volueris et diversifica colorem secundum voluntatem et cum quibuscumque salsamentis volueris. Pone in lardo cum cloqueari divisim.

Pagina 182r

Recipe farinam distemperatam cum predictis, pone in mortarolum bene et totum simul decoque in magna quantitate lardi. Postea da comedere, superposita zucara vel speciebus.

Pagina

Togli fungi di monti e lessali; e, gittatane via l'acqua, mettili poi a friggere con cipolla tritata minuto, o con biancho di porro, spetie e sale; e da' a mangiare.

Pagina

Togli fungi secchi e tenuti a mollo dal vespero a la matina, e, gittata via l'acqua, tagliali minuti col coltello, e un poco di porro biancho o cipolla; e poni a friggere con oglio o lardo, e spetie e castangne e aceto, e un poco d'acqua, e sale. E puoi ce ponere mostarda con mosto cotto, e carne di porco, se ti piaceranno.

Pagina

Togli fungi di monti, bulliti, e cipolla soffritta con lardo, e poni a bullire con spetie e altre erbe odorifere, e ova debattute; e da' a mangiare.

Pagina

Fungum montanum ad lixandum pone. Eiecta aqua, pone ad frigendum cum cipolla incisa minutim vel albo porro et speciebus et sale.

Pagina 134v

Fungum montanum ad lixandum pone. Eiecta aqua, pone ad frigendum cum cipolla incisa minutim vel albo porro et speciebus et sale.

Pagina

Fungum montanum ad lixandum pone. Eiecta aqua, postea pone ad frigendum cum cipola incisa minutim vel albo porro et speciebus et sale.

Pagina

Fungum montanum ad lixandum pone. Eiecta aqua, postea pone ad frigendum cum cipola incisa minutim vel albo porro et speciebus et sale.

Pagina 97v

Recipe fungum montanum. Pone ad lixandum. Eiecta aqua, postea pone ad frigendum cum cipola trita minute vel albo porro et speciebus et sale et da comedere.

Pagina 165v

Recipe fungum montanum. Pone ad lixandum. Eiecta aqua, postea pone ad frigendum cum cipola trita minute vel albo porro et speciebus et sale et da comedere.

Pagina

Recipe fungum montanum recens perbullitum, cipollam suffrissam cum lardo et pone ad bulliendum cum speciebus vel erbis odoriferis et ovis batutis et fac de brodio parum et colora sicut volueris.

Pagina

Recipe fungum montanum recens perbullitum, cipolam sufrissam cum lardo et pone ad bulliendum cum speciebus vel herbis odoriferis et ovis batutis et fac de brodio parum et colora sicut volueris.

Pagina

Item accipe fungum montanum recens perbullitum, cipolam suffrissam cum lardo et pone ad bulliendum cum speciebus vel aliis herbis odoriferis et ovis debetutis et fac de brodio parum et colora sicut volueris.

Pagina

Ad galantinam pro carnibus lixa eas et, cum fuerint quasi cocte, superaddas aque, acetum ad sufficientiam ita quod non sit nimis forte nec debile. Fac bullire usque ad tertiam partem et, si fuerit in estate, fac bullire cum brodio predicto. Deinde pone carnes in alio vase, superposito lauro. Postea de bonis speciebus et safrano distempera cum brodio predicto. Postmodum cola brodium super easdem carnes et superadde de spica cardamomi et de cimino bene tricto.

Pagina 97bisv

Ad galatinam piscium accipe bonum vinum et parum de aceto spumando, insimul bulliantur et, cum bullierint, pisces ibidem coquantur; qui, cum decoctus fuerit, extrahatur et quod remanebit tantum bullias quod solum remaneat tercia pars. Deinde apponas zafranum et alias species cum lauro et vino predicto calefacto et colato. Ponas species et permittas quousque sit frigidum.

Pagina 167v

Ad galantinam pro carnibus lixa eas et, cum fuerint quasi cocte, superaddas in eadem aqua acetum ad sufficienciam ita quod non sit nimis forte nec debile. Fac bulliri usque ad tertiam partem et, si fuerit in estate, fac bulliri sine brodio predicto. Deinde pone carnes in alio vase, superposito lauro. Postea de bonis speciebus et zafrano distempera cum brodio predicto. Postmodum cola brodium super carnes easdem et super adde de spica carvi et de cimino bene trito.

Pagina 183r|183v

Recipe ventrem vituli et bene munda et parum elixa. Deinde cum lardo et sale et cipola frissa parum et tolle brodium. Et dicitur "galdaffra".

Pagina 178v|179r

Recipe ventrem vituli et bene munda et parum elixa. Deinde cum lardo et sale et cipola frissa parum et tolle brodium. Et dicitur "galdaffra".

Pagina 179r

Recipe budellum bene lotum cum aqua calida et sale. Deinde ova debatuta, caseum gractatum, zafranum, species et herbas odoriferas tere et misce simul et hiis budellum impleatur. Postea ponatur ad bulliendum in aqua calida usque quod bene coctum fuerit postea ponatur in graticula ad assandum.

Pagina 179r

Item de budellis vaccinis crudis potest fieri brodium si bene laves ea et frisse in oleo cum cipola minute incisa. Postea pone ad bulliendum cum parvo de aqua. Postea tere vitella cocta ovorum, panem et species vel herbas, fac brodium granatum et colora sicut vis. Et istud brodium dicitur "calcaldum".

Pagina 179r

Recipe ventrem vituli et, bene mondato, parum elixa. Deinde cum lardo et sale et cipola frissa parum et colle brodium. Et dicitur "galdafra".

Pagina 97bisv

Recipe ventrem vituli et, bene mondato, parum elixa. Deinde cum lardo et sale et cipola frissa parum et colle brodium. Et dicitur "galdafra".

Pagina

Recipe budellum bene lotum cum aqua calida et sale. Deinde ova debatuta, caseum gratatum, safranum, species et herbas odoriferas tere et misce simul et hiis budellum impleatur. Postea ponatur ad bulliendum in aqua calida. Deinde assetur in craticula.

Pagina

Recipe ventrem vituli et, bene mundatum, parum elixa. Deinde cum lardo et sale et cipolla frissa parum et tolle brodium. Et dicitur "goldofra".

Pagina

Recipe budellum bene lotum cum aqua calida et sale. Deinde ova debatuta, caseum gratatum, saffranum et species et erbas odoriferas tere et misce simul et hunc budellum inple. Postea ponatur ad bulliendum in aqua calida et inde assetur in craticula.

Pagina

Ad gallinam implendam deplumetur gallina cum aqua non multum calida et excorietur ita quod detrahantur carnes cum ossibus, divisis summitatibus alarum et pedum. Et carnes dicte galline incidantur subtiliter cum cutello super tabula cum lardo pingui et species, crocus, herbe odorifere terantur et distemperantur cum ovis. Postea de omnibus istis simul mistis cum caseo gractato addito impleatur corium galline competenter et ponatur in aqua calida ad bulliendum. Postea extrahatur de aqua et ponatur in spito ad assandum et diligenter custodias ne crepetur.

Pagina 97bisr

Ad gallinam implendam deplumetur gallina cum aqua non multum calida et excorietur ita quod detrahantur carnes cum ossibus, divisis summitatibus alarum et pedum. Et carnes dicte galline incidantur subtiliter cum cutello super tabulam cum lardo pingui et species odoriferas terantur et distemperentur cum ovis. Postea de omnibus istis simul commistis cum caseo gratato impleatur corium galline conpetenter et ponatur in aqua calida ad bulliendum. Postea extrahatur de aqua et ponatur in spito ad assandum et diligenter custodias ne crepetur.

Pagina 135v

Ad gallinam implendam deplumetur gallina cum aqua non multum calida et excorietur ita quod detrahantur carnes cum ossibus, divisis summitatibus alarum et pedum. Et carnes dicte galline incidantur subtiliter cum cutello super tabula cum lardo pingui et species, crocus, herbe odorifere terantur et distemperantur cum ovis. Postea de omnibus istis simul mistis cum caseo gractato addito impleatur corium galline competenter et ponatur in aqua calida ad bulliendum. Postea extrahatur de aqua et ponatur in spito ad assandum et diligenter custodias ne crepetur.

Pagina

Ad gallinam implendam deplumetur gallina cum aqua non multum calida et excorietur ita quod detrahantur carnes cum ossibus, divisis summitatibus alarum et pedum. Et carnes dicte galline incidantur subtiliter cum cutello super tabulam cum lardo pingui et species odoriferas terantur et distemperentur cum ovis. Postea de omnibus istis simul commistis cum caseo gratato impleatur corium galline conpetenter et ponatur in aqua calida ad bulliendum. Postea extrahatur de aqua et ponatur in spito ad assandum et diligenter custodias ne crepetur.

Pagina

Excortica gallinam deplumatam et crudam et carnibus suis propriis porcinis - additis sine ossibus, bene batutis et speciebus et ovis et lardo claro misticatis - eius corium impleatur. Et in aqua bullienti in calderia restringatur. Postea assetur in spito et diligenter custodias ne crepetur.

Pagina 171v|172r

Excortica gallinam deplumatam et crudam et carnibus suis propriis porcinis - additis sine ossibus, bene batutis et speciebus et ovis et lardo claro misticatis - eius corium impleatur. Et in aqua bullienti in calderia restringatur. Postea assetur in spito et diligenter custodias ne crepetur.

Pagina 172r

Excortica gallinam ut prius et, carnibus suis propriis porcinis aditis sine ossibus, bene battutis et speciebus et ovis et lardo mistis, eius corium impleatur et in aqua bullienti in caldaria restringatur. Postea assetur in spito.

Pagina

Excortica gallinam ut prius et, carnibus suis propriis porcinis additis sine ossibus, bene batutis, speciebus, ovis, lardo misticatis, eius corium impleatur et in aqua bullienti in caldaria restringatur. Postea assetur in spito.

Pagina

Excorticata gallina, prius eius carnes cum speciebus assentur. Postea recipe terreum vas. Inde, facta cardafixia, in aqua mitte, dictum corium inple et mitte parum aque et, ligato collo, pone ad coquendum. Cum decocta fuerit, fracto vase, pone ad comendendum.

Pagina

Exscorticata gallinam ut prius, cuius carnes cum speciebus coquantur. Postea recipe terreum vas inde factam cardafixiam, in aqua mite dictum corium et, excepto collo, corium imple illa impletura et mite parum aque et, ligato collo, pone ad coquendum. Cum decocta fuerit, fracto vase, da domino.

Pagina

Si vis implere gallinam inter pelles et carnes, recipe gallinam vivam et aperi corium suum iuxta collum ita quod facias ibi unum foramen solum, quod ventus possit intrare. Postea recipe fistulam parvam de paleis vel pluma factam et per istam fistulam suffla gallinam per foramen predictum ita quod tota gallina circumcirca, infra carnes et pellem usque ad coxas et alas, quantum poteris, vento impleatur. Deinde interfice gallinam et cum aqua calida deplumetur et tunc remanebit inflata propter ventum. Postea recipe bonas carnes recentes porcinas pingues, petrosillum et bonas species trictas et herbas odoriferas et omnia super tabulam cum cutello minutim incidas vel in mortario teras et postea ova cruda in bona quantitate et caseum gratatum simul cum eisdem permisceas. Postea recipe gallinam et digitum per foramen colli intromitas ut subtiliter corium a carnibus dividas et per idem foramen de predicto mortariolo, sive comistione, totam gallinam inter pellem et carnem impleas. Postea predictum foramen cum acu et filo subtiliter suas. Etiam pone in veru ad assandum.

Pagina

Si vis inplere gallinam inter pellis et carnem, recipe gallinam vivam et aperi corium suum iuxta collum ita quod facias ibi unum solum foramen, quod ventus possit intrare. Postea recipe fistulam parvam de paleis vel de pluma factam et per istam fistulam gallinam per foramen predictum ita quod tota gallina circumcirca infra carnes et pellem usque ad coxas et alas, quantum poteris, vento impleatur. Deinde interfice gallinam et cum aqua calida deplumetur et tunc remanebit inflata propter ventum. Postea recipe bonas carnes recentes porcinas pingues, petrocillum et bonas species trictas et erbas odoriferas et omnia super tabulam cum cutello minutim incidas vel in mortario teras. Et postea ova cruda in bona quantitate et caseum gratatum simul cum eisdem permisceas. Postea recipe gallinam et digitum per foramen colli intromitas ut subtiliter corium a carne dividas et per idem foramen de predictis inter pellem et carnem impleas. Postea predictum foramen cum acu et filo subtiliter suas et pone in veru ad assandum.

Pagina

Excoria gallinam ut prius cuius carnes cum speciebus coquantur. Postea recipe terreum vas inde factam cardaffixiam, in aqua mitte dictum corium et, axepto collo, corium galline imple illa impletura et mitte parum aque et, ligato collo, pone ad coquendum. Cum decocta fuerint, fracto vase, pone ante dominum.

Pagina 172r

Ad gallinam implendam deplumetur gallina cum aqua non multum calida et excorietur ita quod detrahantur carnes cum ossibus, dimissis summitatibus alarum et pedum. Et carnes dicte galline incidantur subtiliter cum cutello super tabulam cum lardo pingui et species crocus et herbe odorifere terantur et distemperentur cum ovis. Postea de omnibus istis simul commixtis cum caseo gractato addito impleatur corium galline competenter et ponatur ad bulliendum. Postea extrahatur de aqua et ponatur in spito et assetur.

Pagina 172r

Si vis implere gallinam inter pellem et carnes recipe gallinam vivam et aperi corium suum iuxta collum ita quod facias ibi minimum foramen solum quod ventus possit intrare. Postea accipe fistulam parvam de paleis vel de pluma factam et per illam fistulam suffla gallinam per foramen predictum ita quod tota gallina circumcirca infra pellem et carnes usque ad coxas et alas, quantum poteris, vento impleatur. Deinde interfice gallinam et cum aqua calida deplumetur et tunc remanebit inflata propter ventum. Postea recipe bonas carnes recentes quascumque volueris, lardum vel aliam bonam piguedinem, petrosillum et bonas species tritas et herbas odoriferas et omnia super tabula cum cutello minute incidas vel in mortario teras et postea ova cruda in bona quantitate et caseum gractatum cum eisdem permisceas. Postea recipe gallinam et digitum per foramine colli intromittas et subtiliter corium a carnibus dividas et per idem foramen de predicto mortariolo sive commixtione totam gallinam inter pellem et carnem impleas. Postea predictum foramen cum acu et filo subtiliter suas et pone in veruto ad assandum.

Pagina 175v|176r|176v

Gallinam bullias. Postea quatuor capita alleorum tere in mortario et libram unam de amigdulis mundatis distemperatis cum brodio galline macilento postea pone in alio vase et, cum decocta fuerit gallina, pinguedinem illius brodii cum amigdulis bullias et lescas panis in brodio remanente madefactas ordina in cissorio per solaria cum speciebus superpositis et etiam de pinguedine ipsius galline et da comedere.

Pagina 168v|169r

De gamaris aliter: pone gamaros vivos in lacte caprino vel amigdalarum et postquam illud biberint, coque. Et da comedere ut supra dictum est.

Pagina 185r

Gamaros vivos pone in aqua bulliente cum sale et comede cum agresta vel aceto.

Pagina

Gamaros vivos pone in aqua bulliente cum sale et comede cum agresta vel aceto.

Pagina 98v

Gamaros vivos pone in aqua bullienti cum sale et comede cum agresta vel aceto.

Pagina 184v

Gamarros vivos pone in aqua bulliente cum sale et comede cum agresta vel aceto.

Pagina

Item gamarros vivos pone in lacte caprino vel amigdolarum et, postquam illud biberint, coque et da comedere ut supra dictum est.

Pagina

Item gamaros vivos pone in lacte caprino vel amigdalarum et, postquam illud biberint, coque. Et da comedere ut supra dictum est.

Pagina

Ad gantas faciendum accipe cicera alba bene distemperata in aqua. Postea lixentur bene et, extracta de ista aqua, terantur fortiter et misceantur cum eadem aqua. Postea collantur et de illa aqua collata distemperetur farina et facias tortellas sicut volueris et frigantur in lento igne cum lardo vel oleo et superponatur mel. Et tales tortelli vocantur "ganta".

Pagina 98r

Ad gantos faciendum accipe cicera alba bene distemperata in aqua. Postea lixentur bene et, extracta de ista aqua, terantur fortiter et misceantur cum eadem aqua. Postea colentur. De illa aqua colata distemperetur farina et facias tortellas sicut volueris et frigantur in lento igne cum lardo vel oleo et superponatur mel. Et tales tortelli vocantur "ganta".

Pagina 137v

Ad gelatinam piscium accipe bonum vinum et parum de aceto spumando, simul bulliantur et, cum bullierint, piscis grossus frustratim incisus fuerit cum scameis; cum eisdem ibi coquatur. Qui, cum decoctus fuerit, extrahatur et vinum quod remanebit bulliat tantum quod solum remaneat 3 pars. Deinde apponas saffranum et alias bonas species pulverizatas cum folis lauri. Postea recipe piscem et a scamis munda. Aliqui tamen predictas scamas cum predicto vino distemperatas in mortario fortiter terunt et in stamina coolant, quam colaturam cum alio vino addunt ut magis possit conglutinari et quando gelatina est infrigidata, intus pone frustra piscium et dimitas stare per unam diem vel noctem vel quousque congelatum sit totum et sic piscis multum potest conservari.

Pagina 138r

Ad gelatinam pro carnibus lixa eas; cum fuerint quasi cocte, superadde aque, acetum ad sufficienciam ita quod non sit nimis forte nec debile. Fac bullire usque ad 3 partem et, si fuerit in estate, fac bullire cum brodio predicto. Deinde inpone carnes in alio vase, superposito lauro. Postea de bonis speciebus et saffrano distempera cum brodio predicto. Postea cola brodium super easdem carnes et super adde de spica cardamomi et de cimino bene tricto.

Pagina 136v

Recipe carnes eduli vel agni vel vituli et incidas per minuta frustra ad quantitatem duorum digitorum. Postea ponas decoqui in aqua bullienti et quando semel bullierit, pone ibi tertiam partem optimi vini. Postea habeas bonas species tritas distemperatas cum eodem brodio intus pone et quando carnes decocte fuerint, deponas ollam de igne et ova bene batuta in scutella cum parvo de illo brodio infrigidato intus pone distillando suaviter et verberando brodium predictum cum cloqueari et, si velis, ova potes fortiter decoqui in prunis et vitella eorum trita in mortario et distemperata cum eodem brodio potes ponere loco aliorum ovorum. Talis cibus vocatur "iainetus".

Pagina 176v|177r

Lessa li polli; e togli i fegati, amido, spetie e tuorla d'ova, e distempera col detto brodo, e fallo spesso; e quando serà bene cotto, mettivi su çuccaro menuçato; e da' a taola. Simile fa' de caponi, starne; e acolora e asapora, come ditto. Simile fa' de li pesci, ponendi oglio per lardo.

Pagina 164

Polli smembrati, friggili con lardo e con cipolle; e mentre si friggono, mettivi uno poco d'acqua, sì che si cochano bene nella pentola, e volgili spesso etiandio con la mescola; mettivi su spetie, çaffarano e succhio d’uva agresta, e fa' bullire; e per ciascuno pollo togli quatro tuorla d’ova, e distempera coll'agresto crudo, e sbatti insieme nel catino; e insieme, col latte dei polli, fa' oni cosa bullire; e, bullito, levalo dal fuoco; e mangia.

Pagina 179

Gratonea lactis sic fit: recipe lac ovile et distempera cum ovis fortiter et pone lardum in sartagine iuxta ignem ita quod sit valde calidum. Postea cum cocleari perforato sparge lac in sartagine per totum. Postea, cum decoctum fuerit competenter, remoto ab igne, zucaram super adde.

Pagina 98r

Gratonea lactis sic fit: recipe lac ovile et distempera cum ovis fortiter et pone lardum in sartagine iuxta ignem ita quod sit valde calidum. Postea cum cocleari perforato sparge lac in sartagine per totum. Postea, cum decoctum fuerit competenter, remoto ab igne, zucaram super adde.

Pagina

Gratonea sic fit: recipe lac ovile et distempera cum ovis fortiter et pone lardum in sartagine iuxta ignem ita quod sit valde calidum. Postea cum cloqueari perforato sparge lac in sartagine per totum. Postea, cum decoctum fuerit competenter, remoto ab igne, zucaram super adde.

Pagina 181v|182r

Gratonea sic fit: recipe lac ovile et distempera cum ovis fortiter et pone lardum in sartagine iuxta ignem ita quod sit valde calidum. Postea cum cloqueari perforato sparge lac in sartagine per totum. Postea, cum decoctum fuerit competenter, remoto ab igne, zucaram super adde.

Pagina 182r

In dicta gratonea adde ovorum coctorum albumina incisa ad modum taxillorum et vocabitur "gratonea hispanica". Hanc potes colorare sicut vis.

Pagina

In predicta gratonea super adde ovorum coctorum albumina incisa ad modum taxillorum et vocabitur "gratonea ispanica". Hanc potes colorare sicut vis.

Pagina 182r

Ad gratoneam recipe pullos et pone ad lixandum. Postmodum ficatella eorum, amigdolas, species, vitella ovorum tere et distempera cum brodio et fac spissum et, cum fuerit bene coctum, superpone zuccarum. Eodem modo potest facere de aliis avibus. Colora et asapora ut vis.

Pagina 135r

Gratonea lactis sic fit: recipe lac ovinum et distempera cum ovis fortiter et pone lardum in sartagine iuxta ignem ita quod sit valde calidum. Postea cum cloqueari perforato sparge lac in sartagine per totum. Postea, cum decoctum fuerit conpetenter, remoto ab igne, zuccarum super adde.

Pagina

Gratonea lactis sic fit: recipe lac ovinum et distempera cum ovis fortiter et pone lardum in sartagine iuxta ignem ita quod sit valde calidum. Postea cum cloqueari perforato sparge lac in sartagine per totum. Postea, cum decoctum fuerit conpetenter, remoto ab igne, zuccarum super adde.

Pagina 137v

In dicta gratonea adde ovorum coctorum albumina incissa ad modum taxillorum et vocabitur "gratonea yspanica". Hanc potes colorare sicut vis.

Pagina

Ad gratoneam recipe pullos et pone ad lixandum. Postmodum ficatella eorum, amigdalas, species, vitella ovorum tere et distempera cum brodio et fac spissum et, cum fuerit bene coctum, superpone zucaram. Eodem modo potes facere de aliis avibus. Colora et assapora sicut placet.

Pagina 97v

Accipe pullos pone ad lixandum. Recipe ficatella amigdalas, species, vitella ovorum tere et distempera cum brodio et fac spissum et, cum fuerit bene coctum, superponas zucaram. Eodem modo fac capones et alias aves et colora et sapora ut supra et da comedere.

Pagina 170r|170v

Grilli cum aqua calida depilentur et mundentur in interioribus et assentur. Cum sale comedantur.

Pagina 184v

Grilli cum aqua calida depilentur et mondentur in interioribus, assentur et cum sale comedantur.

Pagina 98v

Recipe gruam paratam et lotam et parum bullitam in calderia larga. Postea ponatur in veru et assetur, non tamen ad plenum. Deinde habeas cepam incissam ad modum taxillorum satis suffrissam cum lardone et colora cum zafrano distemperato cum bono vino ita quod sit ad sufficienciam et, additis ibidem bonis speciebus, carnes predicti gruis frustratim truncatas facias bulliri in eodem usque ad decoctionem. Deinde accipe lescas panis aliquantulum assatas et mollifica in predicto sapore. Postea ordina predictum panem per solaria in cissorio et da comedere.

Pagina 168v

Gruam bene lotam et parum bullitam in olla larga pone in veru et assetur, non tamen ad plenum. Deinde habeas cepam incisam ad modum taxillorum satis suffrissam cum lardo et colora cum safrano distemperato cum vino bono ad sufficienciam et, additis bonis speciebus, carnes predicte grue frustatim truncatas facias bullire in eodem usque ad decoctionem. Deinde accipe lescam panis aliquantulum assatam et mollifficatam in predicto sapore. Postea ordina predictum panem per solaria in cisorio et da comedere.

Pagina 136r

Gruam bene lotam et parum bullitam in olla larga pone in veru et assetur, non tamen ad plenum. Deinde habeas cepam incisam ad modum taxillorum satis suffrissam cum lardone et colora cum safrano distemperato cum vino bono ita quod sit ad sufficientiam et, additis bonis speciebus, ibi carnes predicti gruis, frustatim truncatas, facias bullire in eodem usque ad decoctionem. Deinde accipe lescam panis aliquantulum assatam et mollificatam in predicto sapore. Postea ordina predictum panem per solaria in cissorio et da comedere.

Pagina 97bisr

Togli ceci bianchi, ben imoli in l'acqua; lessali bene; poi, cavati de l’acqua, tritali forte, e mestali con la dicta acqua, e colali; e di quella acqua colata distempera la farina come tu vorrai; e friggansi a lento fuocho con lardo o oglio; e mettivi su del mele.

Pagina 159

Ad guantos faciendum accipe cicera alba bene distemperata in aqua postea lixentur bene et, extracta de illa aqua, terantur bene fortiter et misceantur cum eadem aqua. Postea colentur et de illa aqua colata distemperetur farina et facias tortellos sicut volueris et frigantur in lento igne cum lardo vel oleo et supponatur mel. Et tales tortelli vocantur "guanta".

Pagina 182r|182v

Ad faciendum indulgeas accipe carnes costarum porci et incidas ita quod in quolibet frustro remaneantur costa, et pone in sulsugine de bono vino et semine feniculi et dimitte stare per quatuor dies. Postea accipe budella ampla et mittas dictas carnes in illis quodlibet frustrum in uno budello. Et ponas ad fumum.

Pagina 136v|137r

Ad faciendum indulgias accipe carnes costarum porci et incidas ita quod in quolibet frustro remaneat una costa et pone in salsugine de bono vino et semine feniculi et dimitte stare per quatuor dies. Postea accipias budellam amplam et mittas dictas carnes in illis quodlibet frustrum in uno budello et ponas ad fumum.

Pagina 177v|178r

Ad faciendum indulgias accipe carnes costarum porci incisas ita quod in quolibet frusto remaneat una costa et pone in sulfugine de bono vino et semine feniculi et dimite stare per 4 dies. Postea accipe budellam amplam et mitas dictas carnes in illis quodlibet frustrum in uno budello. Et ponas ad fumum.

Pagina 97bisv

Ad preparandum interiora piscium lota et incisa non multum minutim suffrigantur cum oleo et cepis subtiliter incisis et pone cum eis bonas species, crocum et maioranam tritam ad bulliendum. Distempera cum pauca aqua et adde postea micam panis bene tritam et etiam distemperatam cum pauca aqua et bulliant et loco maiorane potest poni ciminum. Et si volueris predictum brodium inspissa cum molleca panis et amigdalis non mundatis pistatis et distemperatis cum vino et colatis. Hic non ponitur crocus, addito semine coriandri et carvi trito cum zucara.

Pagina 185r|185v

Ad preparandum interiora piscium, lota et incisa, cum oleo et cepis subtiliter incisis non multum minutim sufrigantur et pone cum eis bonas species, crocum et maioranam trictam ad bulliendum. Distempera cum pauca aqua et adde postea micam panis bene trictam et etiam distemperatam cum pauca aqua et bulliant. Et loco maiorane potest poni ciminum. Et si volueris, predictum brodium inspissa cum mica panis et amigdalis mondatis pistatis et distemperatis cum vino et collatis. Hic non ponitur crocus, addito semine coriandri et carvi tricto cum zucara.

Pagina 98v

Ad preparandum interiora piscium, lota et incisa, non minutim suffrigantur cum oleo et cepis subtiliter incisis et pone cum eis bonas species, crocum et maioranam trictam ad bulliendum. Distempera cum pauca aqua et adde postea micam panis bene trictam etiam et distemperatam cum pauca aqua et bulliant. Et loco maiorane potest poni ciminum et, si volueris, predictum brodium inspissa cum micha panis et amigdolis mundatis pistatis et distemperatis cum vino et colatis. Hic non ponitur crocus, addito semine corriandri et carvi tricto cum sucro.

Pagina 138v|139r

Simili modo implere poteris intestina cum sanguine vel carnibus, speciebus et herbis odoriferis ut supra dictum est et sue et coque et da comedere.

Pagina 177v

Budellum porci balnea in bono vino et sparge bonarum specierum et zuccaram et assa super carbones.

Pagina 137r

Budellum porci balnea in bono vino et super sparge pulverem specierum bonarum et zucaram. Et assa super carbones.

Pagina 97bisv

Ad spatulam castratinam inplendam recipe eandem et elixa fortiter cum ventresca porcina et, cum decocta fuerit, extrahe carnes ab ossibus et cum predicta ventresca eas percute fortiter in tabula cum cutello et accipe in bona quantitate de erbis odoriferis cum speciebus et safrano bene pistatis et mitte cum predictis carnibus et ventresca, caseo recenti addito, pistato cum ovis in bona quantitate, nec sit nimis spissum, nec nimis molle. Postea habeas ractam porcinam vel castratinam et extende super tabulam. Postea accipe medietatem a predictis carnibus et extende super ractam porcinam. Deinde recipe os dicte spatule et pone super illas carnes et extensas et aliam medietatem carnium pone et extende super os ita quod os sit in medio, et tunc cooperias totum de racta porcina. Postmodum pone predictam super prunas et in craticula ferrea ad assandum et comede.

Pagina 136v

Le interiori di pesci, lavati e tagliati non minuto, friggili con oglio e cipolle suttilmente tagliate; e poni con esse bone spetie, çaffarano e magiorana trita; distempera con un poco d'acqua bogliente; e tolli una merola di pane, bene trita e distemperata anche con poca acqua, e bolla un poco; e in luogho di magiorana, puoi ponere comino; si vorrai il predicto brodo fare spesso con amandole non monde e pestate, distemperesi col vino; e, colate queste cose, non vi si pona çaffarano; giuntovi su seme di coriandoli e carvi, trito cum çuccaro.

Pagina 178|179

Simile fa' de la corata e del ventre del porco; e lavalo bene; e, tagliato minuto, friggilo con lardo e con le cipolle, e cetera, come dicto è di sopra.

Pagina 161

Togli buono vino con un poco d'aceto, e, sciumato che fia quando bolle, mettivi dentro il pescio; e, cotto, cavalne, e fa' bullire il vino tanto che torni a la terça parte; poi mettivi dentro çaffarano e altre spetie, con alloro; poi, collato il vino, mettivi spicco, e lassa che sia fredo; poi metti sopra 'l pescio nel catino.

Pagina 152

Grua, bene lavata, e bullita un poco in caldaia larga, mettila in lo spiedo, e arostilla, non per ciò a pieno; poi abbi cipolla tagliata a modo di dadi e bene fritta col lardo abastança, e colora col çaffarano. E abbi fette di pane alquanto abrusticate, e di buono vino cotto e mestato colla cipolla predicta; fa' bullire la dicta grua, smembrata, colle dicte cose nel vino uno bollore. E nel brodo magro del dicto savore molla il pane predicto; sopra uno taglieri grande del savore, spetie e carne ordina gradatamente a solaio, come si conviene; e, ala fine de la cocitura, ponvi del grasso del dicto savore. Simile si può fare del capo di castrone o vitella, bene pelata in acqua bullita; ma denno bene lessarli. E, facto ordinatamente come ditto è di sopra, debiasi mettere su cascio; e poi mangia.

Pagina 154|155

Togli cipolle, cuocele sotto la bragia; poi le monda, e tagliale per traverso longhette e sottili; mettili alquanto d'aceto, sale oglio e spetie. E da' a mangiare.

Pagina 192

Togli pane abrusticato, un poco di çaffarano, che non colori, spetie e fegati triti e pesti nel mortaio; e distempera con aceto o vino e bruodo predicto; e falo dolce o acetoso, come tu vuoli. E tale peverada si può dare con carne domestica, salvatica, e con pesce.

Pagina 162

Togli pulli smembrati e tagliati, e friggili con le cipolle ben trite con lardo in bona quantità; e, cotti i polli abastança, mettivi su spetie e sale abastança. Poi togli erbe odorifere, mettivi su çaffarano in bona quantità, e trita forte, e excoriatam in bona quantità; e poni la medolla sopra 'l grasso di quello, e batti col coltello fortemente e spesso; e mesta colle dicte erbe con alquanto di cascio gratato. Poi togli di queste un'altra quantità, e fanne ravioli; e togli anche cascio frescho, e fanne ravioli bianchi. Togli anche petrosello e altre erbe odorifere e cascio frescho, e fanne ravioli verdi; e tutte cose sopradicte distempera con ova. Togli anche amandole monde, pestale forte e dividile in due parti; nell'una mettivi de le spetie in bona quantità, nell'altra mettivi çuccaro; e de l'una e de l'altra quantità fane ravioli spartitamente; poi togli ova e falli pieni. Togli anche budelli di porco bene grassi e lavati, e empili di bone erbe e cascio; e lessali bene. Togli anche presciuto crudo, e taglialo sottile, e similmente salsuccie; poi togli ova debattute, e mesta con li detti polli in uno vaso, e pollo sula bragia, e mestola con la mescola, fine che sia spesso; poi levalo dal fuocho, e asaporalo de sale; poi togli farina bene monda, e fanne pasta salda; e forma al modo de la tegghia e la padella. Poi, collo cocchiaio, togli del brodo dei detti polli, e ungi la dicta pasta; poi, nella dicta pasta fa' un solaio de carne d'essi polli; nel secondo solaio poni ravioli bianchi col savore di sopre; nel tertio solaio poni presciuto e salsuccie, tagliate come ditto è. Nel quarto solaio poni de la dicta carne. Nel quinto poni dei cervelati, cioè budelli pieni di sopradetti. Nel sexto de' ravioli d'amandole; e in ciascuno solaio vi si ponano dei dattari; e anche metti sopra la ditta carne il savore; e in ciascuno solaio poni spetie abastança; poi metti spetie di sopra che basti; e abbi la bragia, e poni il testo sopra – e di sopra e di sotto sia la bragia. Scopri spesso la dicta torta, e ungila col lardo. E s'ella si rompesse, togli la pasta sottile, e sottilemente menata, e bagnala coll'acqua, e poni su la rottura, e metti il testo caldo di sopra.

Pagina 173|174

Cum piperata potest sic preparari lampreda: quando est bene lota et cum sale fricata, assetur bene super craticulam. Tunc facias piperatam cum pipere et croco et safrano et mica panis assata, distemperatis cum aceto et cum ipsis bullias dictam lampredam assatam. Potest etiam comedi cum salsa viridi vel cum succo de limoncellis et aqua rosacea.

Pagina

Cum piperata potest preparari sic lampreda lota et fricata cum sale ut superius dicutum est. Assetur super graticulam et fiat piperata cum aceto et croco et molleca panis assata et, cum fuerit colata, cum ipsa bulliat dicta lampreda assata. Potest etiam comedi cum salsa viridi vel cum succo de limoncellis et aqua rosacea.

Pagina 187v

Coppum de lampreda grossa sive pastillum (quod idem est): recipe lampredam bene lotam, fricatam cum sale et non incidatur aliquo modo. In quolibet foramine capitis pone unum gariofilum et, facto coppo de dicta pasta, ponatur ibi dicta lampreda sana ad modum circuli cum croco et speciebus trictis et intus ponatur aqua rosacea. Postea pone coopertorium de eadem pasta et in superiori parte colora cum croco et mitte ad coquendum.

Pagina 138v

Copum de lampreda grossa sive pastillum (quod idem est): accipe lampredam bene lotam fricatam cum sale et non incidatur alico modo. In quolibet foramine capitis pone vinum, gariofilum et, facto copo de dicta pasta, ponatur ibi dicta lampreda sana ad modum circuli cum croco et speciebus trictis et intus ponatur aqua rosacea. Postea pone coopertorium de eadem pasta et in superiori parte colora ipsum cum croco et mite ad coquendum.

Pagina

Copum de lampreda grossa sive pastillum (quod idem est): accipe lampredam bene lotam fricatam cum sale et non incidatur alico modo. In quolibet foramine capitis pone vinum, gariofilum et, facto copo de dicta pasta, ponatur ibi dicta lampreda sana ad modum circuli cum croco et speciebus trictis et intus ponatur aqua rosacea. Postea pone coopertorium de eadem pasta et in superiori parte colora ipsum cum croco et mite ad coquendum.

Pagina 98v

Coppum de lampreda grossa sive pastillum (quod idem est): recipe lampredam bene lotam, fricatam cum sale et non incidatur aliquo modo. In quolibet foramine capitis pone unum gariofilum et, facto coppo de dicta pasta, ponatur ibi dicta lampreda sana ad modum circuli cum croco et speciebus trictis et intus ponatur aqua rosacea. Postea pone coopertorium de eadem pasta et in superiori parte colora cum croco et mitte ad coquendum.

Pagina 138r|138v

Copum de lampreda grossa sive pastillum (quod idem est): accipe lampredam bene lotam fricatam cum sale et non incidantur aliquo modo. In quolibet foramine capitis pone unum gariofilum et, facto copo de dura pasta, ponatur ibi dicta lampreda sana ad modum circuli cum croco et speciebus tritis et intus ponatur aqua rosacea. Postea pone copertorium de eadem pasta et in superiori parte colora ipsum cum croco et mitte ad coquendum.

Pagina 187r|187v

Copum de lampreda grossa sive pastillum (quod idem est): accipe lampredam bene lotam fricatam cum sale et non incidantur aliquo modo. In quolibet foramine capitis pone unum gariofilum et, facto copo de dura pasta, ponatur ibi dicta lampreda sana ad modum circuli cum croco et speciebus tritis et intus ponatur aqua rosacea. Postea pone copertorium de eadem pasta et in superiori parte colora ipsum cum croco et mitte ad coquendum.

Pagina 187v

Lampreda piperata potest sic preparari: quando est bene lota et cum sale fricata, assetur bene super craticulam. Tunc facies piperatam cum pipere et croco et safrano et mica panis assata, distemperatis cum aceto et cum ipsis bulliat. Dicta lampreda assata potest etiam comedi cum salsa viridi vel cum succo de limoncellis et aqua rosacea.

Pagina 138v

Similiter potest fieri de lampredis parvis cum gariofilis et aqua rosacea et succo citrangulorum vel limonum.

Pagina 187v

Similiter potest fieri de lampredis parvis cum gariofilis et aqua rosacea et succo citrangulorum vel limonum.

Pagina

Similiter potest fieri de lanpredis parvis cum gariofilis et aqua rosacea et succo citrangulorum vel limonum.

Pagina 138v

Si de lumbellis, linguis et aliis carnibus porcinis incisis et maiorana sive aliis herbis odoriferis impleveris, dicuntur "landonia" et debent poni ad fumum ligata.

Pagina 178r

Ad faciendum cibum quod dicitur langorista accipe pulmonem porcinum et parum lixa et, extracto de olla, cum cutello percute eum fortiter in tabula et addas ova cruda, caseum gractatum et piper pulverizatum et de istis simul commixtis imple budellam porcinam et lixa parum. Postmodum suspende ipsam budellam in fumo per octo dies et non plus et assatam comede etc.

Pagina 177v

Ad faciendam languoristam accipe pulmonem porcinum et parum lixa et, extracto de olla cum cutello, percute fortiter in tabula et addas ova cruda, caseum gratatum et piper pulverizatum et de istis simul commistis imple budellam porcinam et lixa parum. Postmodum suspende ipsam budellam per 8 dies et non plus. Et, assatum, comede.

Pagina 97bisv

Ad faciendum langoristam accipe pulmonem porcinum et parum lixa et, extracto de olla, cum cutello percute fortiter in tabula et addas ova cruda, casseum gratatum, piper pulverizatum et commisce simul et inple budella porcina et lixa parum. Postmodum suspende illa budella per 4 dies et assatum comede.

Pagina 136v

De langustis fac sicut de gamaris. Et si habeas ova, distemperentur in salsia sua cum aceto vel viridi iure.

Pagina 184v|185r

De langustis fac sicut de gamaris. Et si habeas ova, distemperentur in salsa sua cum aceto vel viridi iure.

Pagina 98v

De langustis fac sicut de gamarris. Et si habeas ova, distemperentur in salsa sua cum aceto vel viridi iure.

Pagina 138v

Ad lasanas accipe pastam fermentatam et fac tortellum ita tenuem sicut poteris. Deinde divide eum per partes quadratas ad quantitatem trium digitorum. Postea habeas aquam bullientem salsatam et pone ibi ad coquendum predictas lasanas et quando erunt fortiter decocte, accipe caseum gractatum et, si volueris, potes simul ponere bonas species pulverizatas et pulveriza cum istis super cissorium. Postea fac desuper unum lectum de lasanis et iterum pulveriza et desuper alium lectum et pulveriza. Et sic fac usque cissorium vel scutella sit plena. Postea comede cum uno punctorio ligneo accipiendo.

Pagina 98r

Ad laxanas accipe pastam fermentatam et fac tortellum ita tenuem sicut poteris. Deinde divide eum per partes quadratas ad quantitatem trium digitorum. Postea habeas aquam bullientem salsatam et pone ibi ad coquendum predictas laxanas et quando erunt fortiter decocte, accipe caseum gratatum et, si volueris, potes simul ponere species pulverizatas et pulveriza cum istis in cisorium. Postea fac desuper unum lectum de laxanis et iterum pulveriza et sic fac usque cisorium vel scutella sit plena. Postea comede cum uno punctorio ligneo accipiendo.

Pagina 137v

Togli çucche novelle, tagliate e lavate con acqua calda; e premile fortementi in uno pano, e ponansi a cocere con carne di porco frescha, e pepe e çaffarano.

Pagina 140

Togli ventre di vitella, e lavalo con l'acqua fredda o con la calda, radendolo e mondandolo quanto puoi più mondare; poi poni il dicto ventre in la padella, sença liquore, sopra 'l fuoco, e volgilo e rivolgilo spesso, fine che possa essere bene mondo e raso; poi, anche il lava con l'acqua, come prima; poi fallo un poco bullire in acqua, e concelo, messovi dentro menta intera e sale; poi friggasi col lardo in la padella, come tu vuoli; e togli quello brodo, che si chiama 'gualdaffa'.

Pagina 160

Togli starne bullite, e polli smembrati, con erbe odorifere, sale, e bone spetie trite nel mortaio; e, sofritta la dicta carne con lardo, polla a cocere in un poco d'acqua nella pentolla, e mettivi su lacte d'amandole; e ala fine de la cocitura, mettivi tuorla d’ova distemperate col loro bruodo; e fa’ brodo granato, se vuoli. Simile modo si pò fare de' pavoni, fagiani, pollastri giovini, e ucelli piccioli.

Pagina 156|157

Recipe cicera et pone ad distemperandum per unam noctem in lexivio bene salsato. In mane autem, abluas bene ea cum aqua tepida a lexivio predicto. Postea pone eam decoqui cum aqua tepida et in fine decoctionis pone sal et oleum vel aliam pinguedinem et, si vis, in diebus ieiunii coque cum eisdem castaneas depilatas.

Pagina 163v

Recipe cicera et pone ad distemperandum per unam noctem in lexivio bene salsato. In mane autem, abluas bene ea cum aqua tepida a lexivio predicto. Postea pone eam decoqui cum aqua tepida et in fine decoctionis pone sal et oleum vel aliam pinguedinem et, si vis, in diebus ieiunii coque cum eisdem castaneas depilatas.

Pagina 162v|163r|163v

Recipe cicera et pone ad distemperandum per unam noctem in lexivio bene salsato; mane autem abluas bene cum aqua tepida. Postea decoque ea in aqua tepida et in fine decoctionis pone sal et oleum vel aliam pinguedinem. Et, si vis, in diebus ieiunii coque cum eisdam castaneas depilatas.

Pagina 97r

Recipe cicera et pone ad distemperandum per unam noctem in lexivio bene salsato; mane autem abluas bene cum aqua tepida. Postea decoque ea in aqua tepida et in fine decoctionis pone sal et oleum vel aliam pinguedinem. Et, si vis, in diebus ieiunii coque cum eisdam castaneas depilatas.

Pagina

Recipe cicera et pone ad distemperandum per unam noctem in lexivo bene salsato. Mane autem abluas bene cum aqua tepida. Postea dequoque in aqua tepida et in fine decoctionis pone sal et oleum vel aliam pinguedinem. Et, si vis, in diebus ieiunii coque cum eisdem castaneas depilatas.

Pagina 134v

Lenticulas bene lotas ad coquendum cum erbis odoriferis, oleo, sale et safrano et, cum fuerint decocte, tere bene et, superpositis ovis debatutis et caseo sicco gratato, da comedentibus.

Pagina 134v

Lenticulas bene lotas et electas pone ad coquendum cum herbis odoriferis, oleo, sale et safrano et, cum fuerint decocte, tere bene et, superpositis ovis debatutis et caseo sicco gratato, da comedere.

Pagina 97v

Lenticulas bene lotas ad coquendum cum erbis odoriferis, oleo, sale et safrano et, cum fuerint decocte, tere bene et, superpositis ovis debatutis et caseo sicco gratato, da comedentibus.

Pagina

Accipe lenticulas bene lotas et mundatas et pone ad coquendum cum herbis odoriferis, oleo et sale et zafrano et, cum fuerint cocte, tere bene et, superpositis ovis debactutis et caseo sicco degratato, da comedere.

Pagina 164v|165r

Lenticulas bene lotas et electas pone ad coquendum cum herbis odoriferis, oleo, sale et safrano et, cum fuerint decocte, tere bene et, superpositis ovis debatutis et caseo sicco gratato, da comedere.

Pagina

Accipe lenticulas et pone ad coquendum et cum eis carnes pingues salsas vel aliam pinguedinem suffrictam et prepara ut sint sine ovis et caseo.

Pagina

Item accipe lenticulas et pone ad coquendum et cum eis carnes pingues salsas vel aliam pinguedinem suffrictam et prepara ut sint sine ovis et caseo.

Pagina

Accipe lenticulas bene lotas et mundatas et pone ad coquendum cum herbis odoriferis, oleo et sale et zafrano et, cum fuerint cocte, tere bene et, superpositis ovis debactutis et caseo sicco degratato, da comedere.

Pagina 165r

Item accipe lenticulas et pone ad coquendum et carnes porcinas frissas vel sallitas et prepara ut sint sine ovis et caseo.

Pagina 165r

Togli cennamo, çençovo e pane arostito – la crosta, e sale; e pesta bene nel mortaio; poi destempera con buono vino, e un poco cola; e fa' bullire un poco. Tale sapore si chiama 'cennamata', e conviensi a tutto: carni di capriolo e lepore arosto. Nota che la carne del capriolo si pò arostire con ossa e sença ossa. Simile, quelle de li lepore e altre carne, cioè daine, cervi e simile, ale quali si conviene il dicto savore, succhio di melangole, con spetie che tu vuoli.

Pagina 161|162

Ad limoniam faciendam suffrigantur pulli cum lardo et cepis et amigdale mundate terantur, distemperentur cum brodio carnis et colentur que coquantur cum dictis pullis et speciebus. Et si non habentur amigdale, spissetur brodium cum vitellis ovorum. Et si fuerit prope horam scutellandi, pone ibi succum limonum vel limiarum vel citrangulorum.

Pagina 97v